De basisprincipes van smeermiddelen: hoe werkt motorolie? (5/9)
Hebt u zich ooit afgevraagd hoe een smeermiddel een motor helpt te presteren? Hier volgt een korte rondleiding plus een overzicht van de belangrijkste functies van een smeermiddel.
IIn de serie over de basisprincipes van smeermiddelen hebben we laten zien welke principes belangrijk zijn om te weten, wat de belangrijkste functie van smeermiddelen is, hoe ze zijn samengesteld en welke functies de verschillende "ingrediënten" vervullen (zoals basisoliën en additieven).
Deze keer gaan we het iets praktischer maken: wij laten u zien hoe u een smeermiddel in de praktijk door een motor stroomt. Daarna nemen we u mee langs de belangrijkste functies van een smeermiddel.
Hoe olie door een motor stroomt
Een motor is een zeer complex stukje techniek. Maar om het grotere plaatje te laten zien, vertellen we hier hoe een motor werkt qua smering:
- De oliepomp zuigt olie uit het oliecarter (beide in het onderste gedeelte van de afbeelding), waar de olie is opgeslagen.
- De pomp voert de olie naar de hoofdlagers van de krukas (onderin in het midden), die lineaire energie omzet in draaiende energie.
- Vandaar stroomt de olie door de gaten die in de krukas zijn geboord naar de drijfstanglagers en vervolgens via een olieleiding naar de cilinderkop (bovenin in het midden).
- Door de oliekanalen stroomt de olie naar de nokkenaslagers en de kleppen.
- De zuigers, veren en pennen (niet aangegeven in de afbeelding) ontvangen olie die uit de drijfstanglagers wordt geworpen.
Waarom is het belangrijk om een motor te smeren?
De drie belangrijkste functies die smeermiddelen vervullen:
- Wrijving verminderen
- koelen
- en reinigen
Wrijving verminderen is het eerste waaraan de meesten denken wanneer hun wordt gevraagd wat een smeermiddel doet. Met alle onderdelen die snel en zeer dicht bij elkaar bewegen, zou een motor niet lang overleven zonder een smeermiddel dat 'dingen soepel laat bewegen'.
Koelen is nodig omdat een werkende motor hoge temperaturen bereikt. Zonder smeermiddel zou de motor defect raken door de warmte die hij zelf produceert!
Reinigen betreft de verontreinigingen in een motor. Het verbrandingsproces dat in een motor plaatsvindt, produceert roet en verontreinigingen. Zonder smeermiddelen zouden dit grote afzettingen in de oliekanalen worden, waardoor de prestaties van de motor afnemen.
Additieven maken smeermiddelen multifunctioneel
Maar smeermiddelen hebben nog meer functies. Speciale additieven helpen een motor ook om te presteren. Laten we eens kijken naar drie functies die additieven uitvoeren:
1. Zuren en corrosie regelen
In een motor worden zuren verzameld. Deze zuren kunnen grote schade veroorzaken in de vorm van corrosie en een afname van de prestaties, maar de motor kan ook helemaal defect raken. Smeermiddelen bevatten reinigingsmiddelen die het zuur neutraliseren. Op deze manier wordt roest voorkomen, vooral bij de lagers. Sommige hoogwaardige smeermiddelen bevatten daarnaast corrosieremmers om de zachte metalen te beschermen.
2. Viscositeit beheersen
De viscositeit is de 'dikte' van een smeermiddel. Het is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat deze consistent is: als de viscositeit van een smeermiddel verandert, werken de pompen niet goed. Een consistente viscositeit wordt gehandhaafd door gebruik te maken van zogenaamde viscositeitsindex-verbeteraars. Zelfs als de temperatuur verandert en een olie normaliter dikker of dunner wordt, houdt dit additief de viscositeit constant.
3. Oxidatie minimaliseren
De binnenkant van een werkende motor wordt gloeiend heet, en hierdoor treedt sneller oxidatie op. (Bij oxidatie reageert een materiaal met zuurstof en raakt beschadigd. Roestend ijzer is het bekendste voorbeeld). U kunt zich voorstellen dat oxidatie van motoronderdelen geen goede zaak is. Het kan sludge veroorzaken en de viscositeit laten toenemen. Gelukkig hebben we additieven die antioxidanten worden genoemd en die doen dit werk.
Kortom:
- Motorolie stroomt door een motor en smeert elk onderdeel.
- De drie belangrijkste functies die smeermiddelen uitvoeren: wrijving verminderen, koelen en reinigen.
- Speciale additieven helpen een motor ook om te blijven presteren.
- Naast een aantal andere functies zijn additieven bedoeld voor het regelen van zuren en corrosie, het beheersen van de viscositeit en het minimaliseren van oxidatie.
Ons vorige artikel van deze serie gemist? Hier is een snelkoppeling!